ชาชงสมุนไพรเหงือกปลาหมอ ปฐมอโศก
เหงือกปลาหมอ เป็นสมุนไพรชายน้ำหรือชายเลน มีสรรพคุณทางยามาใช้ในการรักษาโรคได้หลายชนิด ที่โดดเด่นมากก็คือการนำมารักษาโรคผิวหนังได้เกือบทุกชนิด แก้น้ำเหลืองเสีย และการนำมาใช้รักษาริดสีดวงทวาร เป็นต้น โดยส่วนที่นำมาใช้เป็นยาสมุนไพรก็ได้แก่ ส่วนลำต้นทั้งสดและแห้ง ใบทั้งสดและแห้ง ราก เมล็ด และทั้งต้น (ส่วนทั้ง 5 ประกอบไปด้วย ต้น ราก ใบ ผล เมล็ด)
สรรพคุณ ชาชงเหงือกปลาหมอ :
- เครื่องดื่มสมุนไพรเพื่อสุขภาพ (Herbal Tea For Health)
- สูตรไม่มีน้ำตาล ปราศจากสารสเตอรอยด์และวัตถุกันเสีย
- ช่วยแก้น้ำเหลืองเสีย
- ช่วยรักษาโรคผิวหนังได้ทุกชนิด
- แก้พิษฝีดาษ พิษฝีภายใน
- แก้ประดง เป็นยาอายุวัฒนะ
- รักษาโรคริดสีดวงทวาร
วิธีรับประทาน ชาชงสมุนไพรเหงือกปลาหมอ ปฐมอโศก : ใช้ยาชงเหงือกปลาหมอ 1-2 ซอง แช่ในน้ำร้อน 1 แก้ว ปิดฝาไว้ประมาณ 3-5 นาที ใช้ช้อนนวดซองยา เพื่อให้ชาสมุนไพรละลายดีขึ้น ดื่มขณะยังอุ่น วันละ 1-3 ครั้ง ก่อนอาหาร
ส่วนประกอบที่สำคัญ ชาชงสมุนไพรเหงือกปลาหมอ ปฐมอโศก : เหงือกปลาหมอ 0.6 กรัม และตัวยาอื่นๆ 0.4 กรัม (ใน 1 ซองกระดาษเยื่อ บรรจุ 1 กรัม)
ยาแผนโบราณ เลขทะเบียนที่ G 420/46
น้ำหนักสุทธิ 20 กรัม ขนาดบรรจุ 20 ซอง
***ข้อมูลเพิ่มเติม***
ลักษณะของเหงือกปลาหมอ
ต้นเหงือกปลาหมอ ชอบขึ้นตามชายน้ำหรือบริเวณริมฝั่งคลองบริเวณปากแม่น้ำ เช่น บริเวณริมแม่น้ำเจ้าพระยาฝั่งตะวันออกเหนือปากคลองมหาวงก์ และที่โรงเรียนนายเรือ เป็นต้น
เหงือกปลาหมอ มีอยู่ด้วยกัน 2 ชนิด คือ
1. เหงือกปลาหมอ Acanthus ilifolius L. หรือ Acanthus ilifolius L. var intergrifolia T.Anderson ลักษณะจะมีดอกสีฟ้าอมม่วง มีประสีเหลืองตรงกลางกลีบ มีใบประดับสีเขียวอีก 2 กลีบ รองรับดอกอยู่เสมอไป
2. เหงือกปลาหมอ Acanthus ebracteatus Vahl ลักษณะจะมีดอกสีขาวค่อนข้างเล็ก มีใบประดับรองรับช่อดอก แต่ร่วงหลุดไปก่อน
เหงือกปลาหมอทั้ง 2 ชนิดนี้ มีสรรพคุณเป็นสมุนไพรเหมือนกันทุกประการ
ตำรายาไทย (ส่วนทั้ง 5 ประกอบไปด้วย ต้น ราก ใบ ผล เมล็ด)
1. ใช้ ใบ - รสเค็มกร่อยร้อน ตัดรากฝีภายใน และภายนอกทุกชนิด แก้น้ำเหลืองเสีย ปรุงกับฟ้าทะลายโจร รมหัวริดสีดวงทวาร คั้นน้ำจากใบทาศีรษะ ช่วยบำรุงรักษารากผม แก้ประดง ใบเป็นยาอายุวัฒนะโดยปรุงรวมกับพริกไทย ในอัตราส่วน 2:1 บดทำเป็นยาลูกกลอน กินครั้งละ 1-2 เม็ด
2. ใบสด - นำมาต้มกินเป็นยาแก้ไข้ ลมพิษฝี แก้ฝีทราง หรือใช้ใบสดนำมาตำให้ละเอียด ใช้พอกบริเวณแผลที่ถูกงูกัด พอกฝี และแผลอักเสบ
3. ต้นและเมล็ด - มีรสเผ็ดร้อน รักษาฝี แก้โรคน้ำเหลืองเสีย เมล็ด เป็นยาขับพยาธิ เมล็ดผสมกับดอกมะเฟือง เปลือกอบเชย และน้ำตาลกรวด นำมาต้มรวมกันเอาน้ำกินเป็นยาแก้ไอ ขับเลือด หรือใช้เมล็ดคั่วให้เกรียม นำมาป่นให้ละเอียดชงกินกับน้ำ เป็นยาแก้ฝี ทั้งต้น มีรสเค็มกร่อย
4. ทั้งต้นสด - รักษาโรคผิวหนังจำพวกพุพอง น้ำเหลืองเสีย ใช้ 3-4 ต้น หั่นเป็นชิ้น ต้มน้ำอาบหรือชะล้างบาดแผลเรื้อรัง และผื่นคันตามร่างกาย ต้มรับประทานแก้พิษฝีดาษ พิษฝีภายใน ตัดรากฝีทั้งปวง แก้โรคผิวหนัง น้ำเหลืองเสีย เป็นยาอายุวัฒนะ ต้มอาบ แก้พิษไข้หัว แก้โรคผิวหนังผื่นคัน ตำพอก ปิดหัวฝี แผลเรื้อรัง คั้นเอาน้ำทาศีรษะบำรุงรากผม
5. ราก - ใช้รากสด นำมาต้มเอาน้ำกินเป็นยาแก้โรคงูสวัด
ตำรายาพื้นบ้านนครราชสีมา ใช้ ใบและต้น แก้ตกขาว โดยตำเป็นผงละลายน้ำผึ้ง หรือน้ำมันงา ปั้นเป็นลูกกลอนรับประทาน
ยาสมุนไพรพื้นบ้านจังหวัดอุบลราชธานี ใช้ ใบ ต้มกับน้ำดื่ม แก้นิ่วในไต ทั้งต้น 10 ส่วน เข้ากับพริกไทย 5 ส่วน ทำเป็นยาลูกกลอน แก้โรคกระเพาะ ขับเลือด เป็นยาอายุวัฒนะ ทั้งต้น ใช้รักษาแผลฝีหนอง
ประโยชน์ของเหงือกปลาหมอ
- ปัจจุบันสมุนไพรเหงือกปลาหมอมีการนำไปผลิตเป็นผลิตภัณฑ์ที่เป็นยาแคปซูลสมุนไพร (เหงือกปลาหมอแคปซูล) หรือเป็นยาชงสมุนไพร (เหงือกปลาหมอผงสำเร็จรูป) หรือในรูปแบบของยาเม็ด
- นอกจากการใช้เป็นยาสมุนไพรที่ใช้ในการอบตัวหรืออบด้วยไอน้ำ สมุนไพรเหงือกปลาหมอยังใช้เป็นส่วนผสมในการผลิตเป็นผลิตภัณฑ์เครื่องสำอางอีกด้วย ไม่ว่าจะเป็น สบู่ ผลิตภัณฑ์ที่ใช้ในการเปลี่ยนสีผม จนกระทั่งแชมพูของสุนัข เป็นต้น