ยาแคปซูล หญ้าคอตุง(ข้าวเม่านก) สมุนไพร
สรรพคุณ: รักษาโรคตับอักเสบ ดีซ่าน บำรุงร่างกาย ขับปัสสาวะ แก้ไอเรื้อรัง แก้ปวดข้อ สูตรตำรับยาแผนโบราณคุณภาพ
ส่วนประกอบที่สำคัญ: หญ้าคอตุงชนิดบดผง 100%
วิธีใช้: รับประทาน ครั้งละ 2-3 แคปซูล ก่อนอาหาร เช้า-เย็น
ขนาดบรรจุ: 100 แคปซูล
ใน 1 แคปซูล: น้ำหนัก 300 มก.
ผลิตโดย: ลำปางรักษ์สมุนไพร (ตราดอกดีปลี)
ข้าวเม่านก หรือหญ้าคอตุง
ชื่อวิทยาศาสตร์: Tadehagi triquetrum (L.) H.Ohashi
จัดอยู่ในวงศ์ถั่ว: FABACEAE หรือ LEGUMINOSAE
ชื่อท้องถิ่นอื่น: มะแฮะนก (เชียงใหม่), หญ้าคอตุง (ลำปาง), ขี้กะตืด ขี้กะตืดแป (เลย), คอกิ่ว (ภาคกลาง), บอกบ่อ หญ้าใบเลี่ยม (ลั้วะ), ตุ๊ดต๊กงล (ขมุ), หน่อเจ๊าะบิ๊ค่อ (กะเหรี่ยงแม่ฮ่องสอน) หญ้าคอตุงตัวเมีย, ปอบหนอน, หนอนหน่าย, หนอนกิ่ว,หญ้าคอกิ่ว, ตานคอม้า เป็นต้น
ลักษณะทั่วไปของข้าวเม่านก
หญ้าคอตุง เป็นสุมนไพร (ล้านนา) ไม้กึ่งพุ่ม ลำต้นเป็นสันสามเหลี่ยมเช่นเดียวกับกิ่งก้าน แตกกิ่งก้านสาขามากมาย ขนาดความสูงของลำต้นมีประมาณ 15-50 ซม. ใบรูปหอกแกมแถบปลายแหลม ดอกออกเป็นช่อคล้ายฉัตรสีชมพูอ่อนหรือแก่ ผลเป็นฝักยาวคล้ายดาบ ในธรรมชาติพบตามป่าโปร่ง ทุ่งหญ้า และชายป่าผลัดใบทั่วไป การขยายพันธุ์ ใช้เมล็ดหญ้าคอกิ่วหรือตานคอม้า
ข้าวเม่านก คุณสมบัติในการสมานแผล ฆ่าเชื้อโรค และกันบูดได้
เนื่องจากมีสารพวก condensed tannins อยู่ สมุนไพรชนิดนี้มีฤทธิ์ยับยั้งเอนไซม์ phosphodiesterase ซึ่งอาจนำมาใช้ในการพัฒนายาเพื่อรักษาโรคหัวใจ โรคหอบหืด อาการซึมเศร้า ปรับระบบภูมิคุ้มกัน เพิ่มความสามารถในการเรียนรู้ และเพื่อบรรเทาอาการหย่อนสมรรถภาพทางเพศได้
สรรพคุณทางยาตามตำราแผนโบราณ
1. ใบ-ใช้เป็นยาแก้ไข้ แก้ร้อนใน วัณโรคปอด บำรุงปอด ขับพยาธิ ขับปัสสาวะ แก้ริดสีดวงทวาร แก้โรคตานซาง แก้พิษ แก้อาการผอมเหลือง
2. ราก-ใช้เป็นยาแก้ไข้มาลาเรีย แก้ปวดท้อง อาหารไม่ย่อย อาหารเป็นพิษ โรคกระเพาะ แก้อาการท้องอืดท้องเฟ้อ ขับปัสสาวะ ขับนิ่วในกระเพาะปัสสาวะ แก้โรคของทางเดินปัสสาวะ รักษาโรคตับ ตับอักเสบ ดีซ่าน
3. ทั้งต้น-ใช้เป็นยารักษาวัณโรค อาการไอเรื้อรัง แก้หวัด ไซนัสอักเสบ ริดสีดวงหูและจมูก รักษาโรคปอด แก้ปวดท้อง อาหารไม่ย่อย อาหารเป็นพิษ โรคกระเพาะอาหาร ขับพยาธิ ขับปัสสาวะ ขับนิ่วและโรคเกี่ยวกับทางเดินปัสสาวะ บำรุงไต แก้ซาง แก้อาการผอมแห้งในเด็ก แก้ดีซ่าน โรคตับและตับอักเสบ
ประโยชน์
1. ใบอ่อน-ใช้เป็นผักสด หรือใส่ในอาหารประเภทยำเพื่อช่วยลดความร้อนในร่างกาย
2. ใบสด-ใช้ตำหรือบดใช้พอกรักษาแผลมีหนอง หรือฆ่าหนอนในแผลของวัวควาย หรือนำมาหั่นผสมกับยาเส้นและปูนขาวใช้มวนสูบเป็นบุหรี่ ใช้หมักในอาหารเพื่อป้องกันการบูดเน่า ใช้เป็นยาแก้กษัย แก้ปวดเมื่อย ใช้ทำธูปไล่แมลง
การใช้งาน
ใช้ ทั้งต้น ต้มดื่มวันละ 1 แก้ว แก้ไอเรื้อรังและวัณโรค รากต้นน้ำดื่มหรืออาบ แก้ปวดบวม ชาวเขาใช้รากหรือทั้งต้นต้มน้ำดื่มหรือเคี้ยวกิน บำรุงร่างกาย แก้ปวดท้อง อาหารไม่ย่อย อาหารเป็นพิษ ตับอักเสบ ดีซ่าน ฯลฯ